Gone with the wind: waarom mensen ghosten op datingapps
Ghosting is niet geestig, maar het komt in het digitale tijdperk opvallend vaak voor. Wie zich meermaals in de datingarena waagt, heeft het ongetwijfeld al een keer of twee meegemaakt. Voor de lezer die er zich niets bij kan voorstellen, het gaat zo: je hebt een leuk chatgesprek met iemand die je online leerde kennen of je bent zelfs al op date geweest en ineens verdwijnt die persoon van de aardbodem zonder jou uit te leggen waarom. Eerst denk je dat er iets erg gebeurd is met de persoon in kwestie; in je wildste fantasieën ligt die zelfs in het ziekenhuis of op zijn sterfbed. Maar wanneer je voor de zekerheid toch nog eens even haar Instagram checkt en ziet dat ze een paar minuten geleden nog een nieuwe story plaatste, weet je wel beter: je bent geghost.
Het lijkt haast alsof we met een epidemie te maken hebben en zelfs datingapp bedrijven zitten met de handen in het haar. Badoo stelt bijvoorbeeld standaard berichtjes op voor zijn gebruikers om iemand af te wijzen. Die zouden het ghostinggebeuren drastisch moeten verlagen. Bumble vraagt zijn gebruikers zelfs om een antighostingeed af te leggen. Maar of die strategieën überhaupt aanslaan is nog maar de vraag. Voor mijn nieuwste onderzoek dat ik samen met twee collega’s aan de Erasmus Universiteit Rotterdam uitvoerde, ondervroeg ik 328 Vlaamse en Nederlandse datingapp gebruikers over hun ervaringen met ghosting. De cijfers liegen er niet om: 85% werd al minstens een keer geghost (ghostee) en 63% had al minstens een keer een ander geghost (ghoster). Bijna de helft (43%) was zowel ghostee als ghoster. Je kan hier dus niet zomaar spreken over ‘dader’ en ‘slachtoffer’ gezien de kans groot is dat iemand die geghost werd ook zelf al eens een ander ghostte.
Hoe komt het dat we er tegenwoordig liever digitaal de brui aan geven door gewoon op een delete-of blokkeerknopje te drukken? Zijn we dan zo asociaal en onbarmhartig geworden of is het een gedrag dat vooral door de technologie die we gebruiken in de hand gewerkt wordt? Zijn dating apps met andere woorden zo ontworpen dat ze ervoor zorgen dat we snel nieuwe connecties maken die we even snel weer verbreken?
Zeven verschillende break-up strategieën
Om die vragen te kunnen beantwoorden, wilde ik eerst weten of dat ghosting gedrag wel zo nieuw is als we denken. Ik dook de wetenschappelijke literatuur in en ontdekte dat onderzoekers verschillende ‘breakup strategieën’ onderbrachten in zeven verschillende categorieën:
Open confrontatie: Je wil het uitmaken met je lief, neemt de tijd om dit duidelijk te communiceren en geeft heel duidelijk aan waarom je het gedaan wil maken. Dit vergt ballen en is niet gemakkelijk, maar het is wel een van de meest barmhartige break up strategieën. Iemand afwijzen of afgewezen worden is nooit leuk, maar wanneer je deze strategie hanteert toon je wel respect voor je partner en zal deze je beslissing beter kunnen aanvaarden.
Positieve spanning: Je wil niet meer samen zijn, maar krijgt het toch niet over je hart om je lief te kwetsen. De typische ‘it’s not you it’s me’ boodschap dus. Je hemelt je lief op en zegt dat het allemaal eigenlijk je eigen schuld is. Gevolg? Jij gaat naar huis als vrijgezel terwijl je lief misschien niet eens doorheeft dat jullie uit elkaar zijn omdat je alleen maar positieve dingen over hem of haar zei. Indien de boodschap wel overkwam, is het moeilijker voor je partner om over de relatie te raken, omdat hij of zij mogelijk niet goed begrepen heeft waar het dan precies mis is gegaan.
Het uitmaken is geen simpele klus en sommige mensen zijn niet goed in uit elkaar gaan maar wel in uit elkaar zijn. De volgende break up strategieën zijn dus eerder passief-agressief van aard:
De-escalatie: Sommige mensen steken liever hun kop in het zand als er problemen zijn en hopen dat het vanzelf weer overwaait. Ze willen eigenlijk niet meer samen zijn, maar als ze lang genoeg wachten, dan neemt de partner misschien wel het initiatief om het uit te maken.
Kost-escalatie. In plaats van een volwassen gesprek met je partner aan te gaan, kan je natuurlijk ook zo vervelend doen dat je partner het uiteindelijk wel wil uitmaken omdat je te onaangenaam bent om mee samen te leven.
Manipulatie. Wil je het uitmaken maar vind je het moeilijk om dat tegen je partner te vertellen? Misschien kan je dan even zijn of haar best vriend(in) inlichten en duimen dat de boodschap zo wel aankomt. Niet zo netjes, maar het gebeurt wel degelijk.
Gemedieerde Communicatie. Waarom nog een live gesprek aangaan met je partner als je tegenwoordig gewoon een berichtje kan sturen? Of je Facebook relatiestatus met een klik kan aanpassen naar single?
Vermijden/terugtrekken. Je kan natuurlijk ook ervoor kiezen om het gedaan te maken door je partner gewoon te vermijden of te negeren. Deze strategie werd al in studies uit begin jaren 80 teruggevonden, ghosting lijkt dus helemaal niet zo nieuw te zijn als we soms denken.
Ghosting ideologieën
Ook al is ghosting als break up strategie blijkbaar niet nieuw, toch is het best opvallend dat het tegenwoordig zo vaak voorkomt, zeker wanneer je je aan online daten waagt. Antropologe Ilana Gherson heeft het in haar boek ‘The break up 2.0’ over media ideologieën. Dit concept gebruikt ze om uit te leggen dat mensen anders denken over gemedieerde break ups. Zo vindt je buurman het bijvoorbeeld volkomen normaal om het uit te maken via een smsje, terwijl de buurvrouw daar ongetwijfeld anders over denkt. Hetzelfde geldt in principe voor ghosting op datingapps. Terwijl de een het logisch vindt dat je iemand gewoon ghost als het niet klinkt (want wat betekent een date tegenwoordig nog in de swiping economie?), steigert een ander al bij het idee alleen. Terwijl de een vindt dat je na een date niet moet sturen dat je het wel tof vond maar toch op zoek bent naar iets of iemand anders, vindt de ander dat een kwestie van beleefdheid. Terwijl de een vindt dat geghost worden toch aangenamer is dan een keiharde afwijzing (je weet het toch liever niet, dan dat je hardhandig te horen krijgt dat je niet genoeg of juist te veel bent?), wordt een ander juist knotsgek van het niet-weten. Dit concept van Ilana Gherson drukt me met de neus op de feiten: ghosting kan niet juist of fout zijn omdat het zich vaak binnen nieuw mediagebruik bevindt waarvan de sociale regels lang niet duidelijk zijn en iedereen dus eigen opvattingen creëert. Die kan je ook telkens weer bijstellen. Misschien was je eerst geen voorstander van ghosting, maar besefte je door aan online dating te doen dat er soms gewoon geen andere oplossing is?
Waarom ghosten datingapp gebruikers?
142 ghosters legden me uit waarom ze al eens iemand geghost hebben. Ik las al hun antwoorden en probeerde er patronen in te ontdekken. Het viel me op dat de overgrote meerderheid (67%) de schuld vooral bij de persoon die ze ghosten legden. Ze beschreven de persoon die ze ghosten als iemand die niet aantrekkelijk genoeg was, niet interessant genoeg, iemand die zich onwenselijk gedroeg (denk aan seksuele opmerkingen, stalking gedrag), iemand die duidelijk naar iets anders op zoek was (seks of gewoon entertainment), of iemand waar het gewoon echt niet mee klikte op de date.
Toch legde ook bijna de helft (44%) de schuld bij zichzelf. Sommige gaven bijvoorbeeld aan dat ze de andere persoon ghostten om zichzelf te beschermen, omdat ze niet klaar waren voor een relatie of omdat de andere persoon de afwijzing niet wilde aannemen. Anderen vergaten de conversatie omdat ze met zoveel mensen tegelijk aan het praten waren of omdat ze het op dat moment te druk hadden. Zoals uit de break up strategieen blijkt, is het niet gemakkelijk om het uit te maken met iemand. Dat was ook een reden waarom sommige datingappgebruikers liever een ander ghosten dan direct af te wijzen. Ze wilden niet geconfronteerd worden met de negatieve gevoelens van de andere persoon of ze vonden dat ze de ander niets verschuldigd waren, wat dan weer mooi teruggekoppeld kan worden aan die media ideologieën van Ilana Gershon.
Maar ook dat datingapps zelf er voor iets tussen zitten blijkt te kloppen uit de antwoorden die ik van respondenten ontving. Ongeveer een derde van de ghosters legt de schuld bij de datingapps, die het immers zo gemakkelijk maken om iemand te ghosten. Datingapps bieden je meestal toch een zekere vorm van anonimiteit, er is geen gedeeld sociaal netwerk om je op de vingers te tikken, maar ook het grote aanbod van potentiele partners op die datingapps zorgt ervoor dat sommigen overweldigd raken en er daardoor sneller de brui aan geven in de vorm van ghosting. Opvallend is dat ghosten niet altijd even bewust gebeurt. Als je na een date of chatgesprek bijvoorbeeld aan je gesprekpartner laat weten dat je het gezellig vond maar toch op zoek bent naar iets of iemand anders en vervolgens de match opheft, dan verwijder je daarmee het hele gesprek en komt de boodschap gewoon niet aan. De ander blijft dus onwetend achter en voelt zich geghost, terwijl dat misschien helemaal niet je intentie was.
Liefste ghosters, laat je niet vangen door die technologie en datingapps. Omdat jij door het smartphoneschermpje gespaard blijft van de pijn van een ander wil niet zeggen dat die er niet is. Elie Wiesel zei ooit: ‘Het tegenovergestelde van liefde is niet haat, maar onverschilligheid.’ Misschien is dat net ook hetgene dat ghosting zo pijnlijk maakt. Je voelt je toch weer een klein beetje minder mens omdat je blijkbaar niet de moeite bent om woorden aan vuil te maken. En die woorden vul je dan maar op met je eigen gedachten, die meestal toch eerder een negatieve ondertoon hebben. Moge dit artikel je er dan aan helpen herinneren dat het zeker niet altijd aan jou ligt: vaak ligt de ghoster gewoon in de knoop met zichzelf of zorgen datingapps en smartphones er gewoon voor dat ghosting the easy way out is.